Chỉ số Đổi Mới Sáng Tạo Cấp Địa Phương (PII – Provincial Innovation Index) được hình thành theo mô hình tương tự như Chỉ số Đổi Mới Sáng Tạo Toàn Cầu (GII), nhưng được điều chỉnh để phản ánh thực tế từng vùng miền tại Việt Nam.
PII, do Bộ Khoa Học và Công Nghệ xây dựng, nhằm cung cấp cái nhìn toàn diện về tình hình phát triển kinh tế – xã hội dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo tại mỗi địa phương. Năm 2022 đánh dấu sự ra đời của bộ chỉ số này, được thử nghiệm trên 20 địa phương. Kết quả thử nghiệm đã làm nền tảng cho Chính Phủ giao cho Bộ Khoa Học và Công Nghệ “triển khai xây dựng Bộ chỉ số PII trên toàn quốc từ năm 2023” (Nghị Quyết số 10/NQ-CP, ngày 3/2/2023).
Theo Bộ Khoa Học và Công Nghệ, cấu trúc của PII được thiết kế với 5 trụ cột đầu vào và 2 trụ cột đầu ra. Mỗi trụ cột bao gồm 52 chỉ số thành phần, ít hơn so với GII (thường có khoảng 80 chỉ số thành phần).
Sự điều chỉnh này là để phản ánh sự khác biệt về dữ liệu và tiêu chí đánh giá tại cấp địa phương. Mặc dù GII thường đánh giá ở cấp quốc gia, nhưng nhiều số liệu và tiêu chí đánh giá không áp dụng được tại cấp địa phương. Đồng thời, cách tiếp cận quốc tế không phản ánh đầy đủ bối cảnh và điều kiện đặc biệt của Việt Nam.
Địa phương có đặc điểm riêng về kinh tế, dân số, đất đai, và cơ cấu kinh tế. Do đó, việc chọn lựa mô hình phát triển dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là rất quan trọng. “Nhiều địa phương đề xuất việc có bộ chỉ số PII riêng để hướng dẫn quản lý và phát triển phù hợp hơn với thực tế địa phương,” một đại diện từ Bộ Khoa Học và Công Nghệ nhấn mạnh.
Để thu thập dữ liệu, Bộ Khoa Học và Công Nghệ đã tổ chức nhiều hội thảo, làm việc với các bộ, cơ quan cấp trung ương và địa phương. Dữ liệu được thu thập từ các báo cáo thống kê, báo cáo quản lý chính thức của các cơ quan trung ương và địa phương, cũng như từ các bộ chỉ số khác như Cải Cách Hành Chính, Năng Lực Cạnh Tranh.
Bộ chỉ số PII không chỉ là một công cụ đánh giá mức độ đổi mới sáng tạo của từng địa phương mà còn là một nguồn thông tin quý giá để các cơ quan chính phủ, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội có thể định hình chiến lược phát triển. Qua việc phân tích dữ liệu từ PII, họ có thể hiểu rõ hơn về điểm mạnh, điểm yếu của mỗi địa phương và đề xuất những biện pháp cụ thể để thúc đẩy sự phát triển bền vững. Điều này đồng nghĩa với việc tạo ra một môi trường kinh doanh và đầu tư tích cực, thúc đẩy sự sáng tạo và tiến bộ toàn diện trên cả nước.